خود بيمار انگاري از جمله اختلالات رواني نيازمند درمان است. اين اختلال فرد را آشفته و سردرگم مي‌كند. مراجعه به روانشناس براي درمان اين اختلالات لازم و ضروري است. اين اختلال با نام‌هاي هيپوكندريا يا اضطراب‌بيماري نيز شناخته مي‌شود. شخص مبتلا همواره اضطراب داشته و خيال مي‌كند به بيماري خطرناكي مبتلا شده يا قرار است در آينده مبتلا گردد. او به نتايج و آزمايشات پزشكي مبني بر نبود بيماري‌ها را باور نمي‌كند. و همواره به دنبال كشف بيماري‌ها و مشكلات سلامتي در خود است.

براي دريافت مشاوره در زمينه افسردگي ناشي از بيكاري مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: خود بيمار انگاري | علائم و درمان خود بيمارانگاري

اختلال خود بيمار انگاري

اختلال خود بيمار انگاري يا هيپوكندريا (Hypochondriasis) يك اختلال رواني بلند مدت است. در خلال اين اختلال، فرد مدام فكر مي‌كند به بيماري مبتلا شده يا قرار است در آينده اتفاق خطرناكي براي سلامتي او بيافتد. اين افراد در واقع ترسي دائمي نسبت به بيماربودن يا بيمارشدن در آينده دارند.

شدت اين اختلال در هر فرد متفاوت بوده و در طول مدت تغيير مي‌كند. هم‌چنين شدت خود بيمار انگاري با افزايش سن و بالا رفتن استرس‌ها ‌و فشارهاي زندگي بيشتر مي‌شود.

اكثر افراد مبتلا به اين اختلال با مشاهده كوچك‌ترين نشانه، بيماري خطرناكي را به خود نسبت مي‌دهند. مثلا يك سردرد ساده را كه در زندگي روزمره آن‌ها خللي وارد نمي‌كند، به تومور مغزي تعبير مي‌كنند. گاهي حتي بدون هيچ علامتي تصور مي‌كنند به بيماري مبتلا شده‌اند.

معمولا علائم جسماني آنقدر جزئي است كه هيچگونه خللي به زندگي او وارد نمي‌كند. ولي استرس و اضطراب ناشي از اين علائم به قدري در فرد بالا است كه آرامش رواني او را به هم مي‌ريزد.

انواع خود بيمار انگاري

خودبيمار انگارها معمولا علائم يكساني را تجربه مي‌كنند. اما برخورد آن‌ها در برابر اين بيماري متفاوت است. در ادامه دو نوع خودبيمار اگار را توصيف كرده‌ايم.

💠تيمار جو

شخص هزينه زيادي براي خدمات درماني، آزمايشگاهي و تشخيصي مي‌پردازد و به طور افراطي از خدمات درماني و داروها استفاده مي‌كنند. هيچ‌گاه به پزشكان و نتايج آزمايشات اعتماد نمي‌كنند. و مطمئنند كه به بيماري خطرناكي مبتلا هستند كه پزشكان قادر به تشخيص آن نيستند. اين دسته از بيماران مبتلا به خود بيمار انگاري همواره به دنبال افرادي هستند كه از آنها مراقبت كنند با به آنها توجه كنند.

💠تيمار گريز

برخلاف گروه قبل از انواع خود بيمار انگاري، افراد تيمار گريز به ندرت به پزشك مراجعه مي‌كنند. اين افراد با حضور در مراكز درماني، صحبت با پزشك، انجام آزمايشات، سونوگرافي، راديوگرافي، MRI، CT scan و ساير روش‌هاي تشخيصي دچار اضطراب غير قابل تحملي مي‌شوند. در نتيجه از مراجعه خودداري مي‌نمايند.

علل ابتلا به خود بيمارانگاري

علت دقيق ابتلا به اين اختلال، تاكنون شناخته نشده است. برخي از مهم‌ترين علل ابتلا به خود بيمار انگاري به شرح زير است.

📌والدين محافظه كار

خانواده در تشكيل تفكرات و شخصيت فرد نقش مهمي ايفا مي‌كند. والديني كه مدام نگران سلامتي كودك خود بوده و او را براي مشاهده علائم بيماري بررسي مي‌كنند؛ شايد اين حساسيت و محافظه كار بودن خود را به كودك منتقل كنند.

📌تجارب ناخوشايند گذشته

احتمالا درگذشته بيماري يا اتفاق ناخوشايندي در زمينه سلامتي براي فرد يا يكي از اعضاي خانواده‌اش افتاده است. بنابراين فرد با گذشت سال‌ها از آن بيماري، نگران وضعيت سلامت خود بوده و از ابتلا به بيماري مي‌ترسد. در نتيجه به خود بيمار انگاري مبتلا مي‌شود.

📌از بيماري منافعي دارد

گاه فرد براي جلب دلسوزي، همدلي و مراقبت اطرافيان خود به ايفاي نقش بيمار بپردازد. همچنين شخص با داشتن نقش بيمار، از انجام مسئوليت‌ها و وظايف روزانه خود شانه خالي مي‌كند. اين مسئله به تقويت خود بيمار انگاري كمك مي‌كند.

علائم و نشانه هاي خود بيمار انگاري

1_ اشتغال ذهن فرد در رابطه با ابتلا به بيماري يا مبتلاشدن در آينده

2_ اختلال در فعاليت‌هاي روزانه

3_ مشكلات شغلي

4_ نگراني شديد حتي با مشاهده عملكرد طبيعي بدن

5_ مراجعه بيش از حد به پزشك (نوع تيمار جو)

6_ عدم مراجعه به پزشك به دليل ترس از تشخيص احتمالي بيماري (نوع تيمار گريز)

7_ اجتناب از حضور در جمع و مكان‌هاي مختلف به دليل ترس از بيماري

8_ بيش از حد راجع‌به وضعيت سلامت خود صحبت مي‌كنند.

9_ نشانه‌هاي جسماني بيماري وجود ندارد يا نشانه‌هاي خفيف و ناچيزي وجود دارد.

10_ تاييد سلامتي توسط پزشك را نمي‌پذيرند.

پيامدهاي اختلال خود بيمار انگاري

از آنجايي كه فرد از فكر كردن مداوم به انواع بيماري ها و همچنين جستجوي نشانه هاي آنها اضطراب زيادي را تحمل مي‌كند؛ به همين دليل در معرض ابتلا به بيماري هاي مختلفي قرار دارد. همچنين احتمالا مشكلات زيادي را در زندگي شخصي و كاري تجربه مي‌كند. برخي از اين مشكلات شامل موارد زير مي‌شوند.

بروز مشكلات مالي به دليل غيبت مداوم از محل كار و اخراج شدن. همچنين فرد احتمالا براي خدمات درماني نيز هزينه هاي زيادي را متحمل مي‌شود.

اختلال در روابط اجتماعي و خانوادگي مانند انزوا و گوشه گيري و عدم حضور در جمع

ابتلا به ديگر اختلالات روان مانند اضطراب فراگير، افسردگي يا اختلالات شخصيت. 

تشخيص خود بيمار انگاري

بيماران مبتلا به خود بيمار انگاري معمولا به روانشناس يا متخصصين سلامت روان مراجعه نمي‌كنند. به همين دليل تشخيص زودهنگام و شروع فرايند درمان، در مورد آنان كمي دشوار است. اما به طور كلي برحسب نشانه هايي كه گفته شد؛ احتمالا در ابتدا روانشناس نيز از وضعيت جسماني فرد اطمينان پيدا كرده و در قدم بعدي به سراغ تاريخچه پزشكي و خانوادگي او مي‌رود. اگر علائم به مدت حداقل شش ماه بدون وقفه ادامه داشته باشند؛ تشخيص خود بيمار انگاري داده مي‌شود. 

پيشگيري از خود بيمار انگاري

هيچ راهكار قطعي براي پيشگيري از اختلال خود بيمار انگاري وجود ندارد. اما به طور كلي با وجود برخي از عوامل مي‌توان بروز آن را پيش بيني كرد. به همين دليل بهتر است افراد با اطلاع از اين عوامل در صورت مشاهده، در جهت رفع آنها اقدام كنند.

براي مثال اگر افراد زياد دچار اضطراب مي‌شوند بايد دلايل آن را شناسايي كرده و يا در صورت ابتلا به اختلال وسواس فكري عملي آن را درمان كنند. راه هاي كاهش استرس را آموخته و در صورت بروز نشانه هاي اين اختلال در خود، سريعا به روانشناس يا روانپزشك مراجعه كنند. با اين روش ها مي‌توان تا حدي از بروز يا پيشروي اين اختلال، جلوگيري كرد.

درمان اختلال خود بيمار انگاري

خود بيمار انگاري مشكلي رواني به شمار مي‌رود. تشخيص اين اختلال به عهده روانشناس بوده و درمان آن نيز توسط روانشناس انجام مي‌شود. استرس و اضطراب را مي‌توان منشا اصلي اختلال خود بيمار انگاري دانست و درمان‌گر در جهت كاهش اضطراب فرد تلاش مي‌كند. 

◀روان درماني

جلسات روان درماني با حضور روانشناس و بيمار آغاز مي‌گردد. طي اين جلسات به فرد چگونگي غلبه بر استرس و كاهش اضطراب بدون مصرف دارو آموزش داده مي‌شود. هم‌چنين روانشناس در جهت تغيير ديدگاه  بيمار نسبت به بيماري تلاش مي‌كند. و از اين طريق به بهبود كيفيت زندگي او كمك مي‌كند.

يكي از روش هايي كه براي درمان خود بيمار انگاري، استفاده مي‌شود؛ روش رفتاري شناختي بوده كه در آن تفكرات فرد را در مورد موضوع نظر تغيير مي‌دهند. در نتيجه رفتارهاي او نيز تحت تاثير قرار گرفته و از مراجعه مكرر به پزشك پرهيز مي‌كند.

◀دارو درماني

نوع شديد اختلال خودبيمارانگاري ابتدا به كمك داروها درمان مي‌شود. داروهاي ضداضطراب يا ضدافسردگي رايج‌ترين داروها براي درمان دارويي اختلال خود بيمار انگاري است. كمك گرفتن از داروها به كاهش علائم كمك مي‌كند. پس از كاهش علائم، مي‌توان جلسات روان درماني را آغاز نمود تا فرد به نتايج بهتري در درمان خود بيمار انگاري دست يابد.

◀درمان خانگي خود بيمار انگاري

بسياري براي درمان يا كنترل نشانه هاي خود بيمار انگاري به دنبال روش هاي سريع و آسان هستند. فراموش نكنيد كه براي درمان اين بيماري بايد از يك متخصص كمك بگيريد و نمي‌توان به صورت خودسرانه در اين زمينه عمل كرد. برخي از محققين پرهيز از مصرف الكل، سيگار و نوشيدني هاي محرك مثل قهوه را توصيه كرده و افراد را براي مراقبه تشويق مي‌كنند. اين روش ها در كنار روش هاي درماني موثر هستند و به تنهايي منجر به بهبودي نمي‌شوند.

سخن پاياني

خود بيمار انگاري يكي از بيماري هاي روان است كه تا حد زيادي از اضطراب نشات مي‌گيرد. استرس ريشه بسياري از اختلالات است. به همين دليل در ابتدا افراد بايد علت اضطراب خود را پيدا كرده و سپس متناسب با آن براي درمان اقدام كنند. البته عوامل ديگري نيز در اين زمينه موثر هستند. با اينكه اين اختلال تاثيرات زيادي بر زندگي افراد در ابعاد مختلف دارد؛ اما قابل كنترل بوده و جاي نگراني ندارد. حمايت اطرافيان از فرد بسيار مهم است. اما بايد حتما از يك متخصص كمك بگيرد.

براي دريافت مشاوره در زمينه خود بيمار انگاري مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: خود بيمار انگاري | علائم و درمان خود بيمارانگاري